Historia Wapienicy

Wapienica (Łopienica, Lobnitz, Genter auf der Lopnitz 1571) prawdopodobnie nazwana została od roślin – łopianów, które rosły nad brzegami rzeki Wapienica. Stąd też wzięła się nazwa rzeki.

Początki Wapienicy

Miejscowość od początku wchodziła w skład najbliższych gmin wiejskich, które wraz z Bielskiem – jako centrum miały według niemieckich teoretyków tworzyć tzw. “niemiecką wyspę językową” na terenie Śląska Cieszyńskiego. Losy Wapienicy były ściśle związane z rozwojem Bielska, jego przemysłem i kulturą. Początkowo większość mieszkańców stanowili ewangelicy, ale po zamknięciu tutejszego zboru w 1654 roku górę wzięli katolicy. Ze spisów ludności z lat 1890 i 1900 wynika, że na ogólną liczbę 7327 aż 75% przyznawało się do narodowości niemieckiej a tylko 25% do polskiej. Wieś już wówczas miała charakter przemysłowo-rolniczy, typowo podmiejski i wyraźnie ciążyła do miasta

kaplica w Wapienicy stojąca w miejscu obecnego kościoła

Zapora wodna i wodociągi miejskie

\W roku 1893 za czasów Monarchii Austro-węgierskiej i politycznej autonomii Śląska Austriackiego władze ówczesnego miasta Bielitz zdecydowały o utworzeniu nowoczesnego ujęcia wody dla miasta ze studni głębinowych na potokach Żydowskim i Wapienica. Niedługo potem wybudowano miejski wodociąg. W latach 1928-1931 kosztem 14mln zł niemiecka firma z Drezna “Dyckerhoff U. Widmann” wybudowała okazałą zaporę. Była ona bardzo poważnym wydatkiem nawet dla tak zamożnego miasta, jak ówczesne Bielsko. Inwestycja ta zapewniła miastu 12tys. m3 czystej wody na dobę.

konstrukcja zapory wodnej w Dolinie Wapienicy

Miasto posiadało szereg umocnień obronnych, ciągnący się od Klimczoka przez Wapienicę do Dziedzic. Rozpoczęto ich budowę w marcu 1939roku. W latach okupacji(począwszy od 1943roku) miejscowość była widownią kilku akcji ze strony partyzantki polskiej, działającej w rejonie Błotnego i Klimczoka(oddział Habdasa).
20 stycznia 1945 roku żandarmeria rozstrzelała w Wapienicy 11 partyzantów.

historia wapienicy tablica
pomnik z tablicą upamiętniającą rozstrzelanie 10 żołnierzy podczas II Wojny Światowej

Budowa kaplicy, a później rozbudowa

Po wojnie zaczęły się gwałtownie rozbudowywać wapienickie zakłady. Przybywało ludności i dzieci w szkole, efektem czego zaczęto się domagać rozbudowy przedwojennej kaplicy katolickiej. Dokonał tego ks. mgr Jan Jeżowicz, który przybył do Wapienicy jako stały duszpasterz 1 października 1948 roku. Następnie kaplicę rozbudował w ciągu trzech lat, a kiedy nowy kościół został poświęcony, w 1953 roku została równocześnie erygowana w Wapienicy samodzielna parafia. W latach 1956-1957 ks. Jeżowicz również wybudował nową plebanię i założył cmentarz w Wapienicy. Jako duszpasterz położył on wielkie zasługi w integracji ludności wapienickiej, która pochodziła z 200 różnych miejscowości. Zmarł on w szpitalu w Katowicach 2 lipca 1971 roku i został pochowany na cmentarzu wapienickim. Uroczystościom pogrzebowym przewodził biskup katowicki Herbert Bednorz i kardynał metropolita krakowski Karol Wojtyła.

historia Wapienicy ujęcia wodne
ujęcia wodne na rzece Wapienica

Po 1968 roku rozpoczęto gazyfikację gromady Wapienica oraz zorganizowano wiejski ośrodek zdrowia. Zbudowano oczyszczalnię ścieków wraz z kanalizacją, basen kąpielowy. Część osiedla otrzymała wodociągi. Na terenie gromady powstały 3 domy FWP, Ośrodek Turystyczno-Wypoczynkowy Zakładów Koksowniczych, Ośrodek Wypoczynku i Szkolenia POM. W 1969roku Wapienica była największą gromadą (28,88km2) w powiecie bielskim a jej ludność liczyła 4257 mieszkańców.

historia wapienicy na dawnej pocztówce
jedna z pocztówek, gdy Wapienica była gminą wypoczynkową

W 1977 roku Wapienica została włączona do miasta Bielska-Białej wraz z innymi dzielnicami, efektem tego w roku 2017r. obchodziliśmy 40-lecie dzielnicy.